Jan Tschichold Nowa typografia, design - KSIAZKI
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
SYGNET TYPOGRAFICZNY
Dobry sygnet
jest
bardzo czsto' choc nie ZaWSzeI
podstawq
spjnego twonze.
nia reklam i
pnoduktow,
Musi byc onyginalny,
pnosty
w formie i maksymalnie
wyrazisty,
a
WicatWorozpoznawaIny
oraz
mozIiwieatwydo zapamitania'
Tymi cechami bynajmniejnie moze Si poSzczycic kaidy Sygnet- jest to do-
wd na to,
jak
tnudnoopracowa naprawddobry znak firmowy czy towarowy'
Aktywna
propaganda
na rzecz tego elementannegorodka
rek|amy
sprzyjaa
powstawaniuwie|unowych
znakow,
wywoujqcp|awdziwyich zaIew.Wymy|a-
nie efektownychznakowstaosi wic podwojnietrudne'
DzisygnetySQopracowywanei rysowanenajczciej
przez grafikow
Takiery-
Sowanefonmy nie
podIegajq
zadnym
rygonom
technicznym,z
jednym
Zast|ze-
zeniem,ze mUszQbyc zazwyczajczarno-biae,beztonow ponedniCh'
Sygnet wcaIenie musi byc
jednak
koniecznierysowany'Z materiauzecenskie.
go
takemozna tworzyefektownesygnety,czsto nawet bardziej efektowne
niformy
odrczne.
ZaIetqtakich.,typosygnetow''lest
oszczdnoc
kosztowkIi-
szy drukarskiej, mo|iwoc
bardzo tatwegotworzeniamniejszych iwikszych
wersji znaku o|az WieIkasia'jakatkwi we wszystkichformach' ktnychwyg|qd
jest
efektem wyqczn
ie technicznego
proceSu
wytwarzania'
-i:S
c.+lctv.r
r..p
KURT SCHWITTERS: Sysnet nazwy Pellkan
)
a,,
h
orsr
P"
Gtry
r,r7-
l
JOHANhES
MOIfAHN:
poaoU'ni"jak
sygnet
Heunenta,
jest
lapidannymsymbolem typowegowyrobur
wyabstrahowanymiliniami okna witnazowego,
Chocia byobybar.dzo
poqdane,
aby drukarze czciej
nidotychczas po-
wicaIiSi opracoWywaniusygnetw,
to
jednak
naIeykategorycZnie prze-
stnzec
przed okre|aniem
sygnet
Iypogra||czny
dIa Iabryki wyrobw
elaznych wllhelma
Heuneria w Soest
tym mianem samych zestawieriliter
(monogramow)
wytworzonychza pomocq materiauzecerskiego; nie naIeyich tworzy ani
uzywa' Sygnetem
jest
coZ
gnuntU
innego, coSzIachetniejszego
niz zwy-
kymonogr.am,a kiepski sygnet moebandziej
zaszkodzi ni
jego
brak.Dzi
dnukanze cZsto uIegajq
pokuSie' by w miejsce dawnego ozdobnika wsta-
wic monognam typograficzny' W dr.ukach nekIamowych
powinien
by
jed-
nak umieszczany wyczniesygnet;stoSoWaniew nich
monogramw nie ma
w dzisiejszych czasach zadnego
uzasadnienia,Monogram
jako
znak towano-
Wy
zawsze Ustpule
sygnetowi,ale mannySygnetmoze sta si
podStaWoWym
mankamentem rekIamy.DIatego,
je|i
zabraknie czasu
potnzebnegona Spo-
|ZQdzenietyposygnetu,lepiejznezygnowa
z monogramU
jako jego
namiastki
i
ograniczyc
si do zwykegonapiSU.
opnacowanie sygnetu typograficznego moe byc dla drukarza
inspinujqcym
i wdzicznymzajciem,a trudnoci
pnzy
twonzeniudobnego
znaku powinnyby
jedynie
zachtqdo
ich pr^zezwycienia'
Przy tworzeniusygnetu
dnukarz
ma
do dyspozycjiformy typogr.aficzne
pocho-
dzqce z kaszty zecer.skiej'czyli Iinie,uki,formy geometnycznei Iitery,
i oczy-
wiciewyobrani.
Bez niej naWetnajnowszewyposazenieiczcionki na nie
ic
nie zdadzq,
Sygnet przedstawianalczciejlitery zaaranowaneW
SpoSb niekonwencjo-
nalny lub symbol towaru,albo oba te elementy nanaz.
Sita
znaku Pelikana
wy-
nika
z zastosowaniana.jprostszych
form typograficznycho kontnastujqcychze
Sobqgrubociach i
kier.unkach'Znakfirmy Heunert to symboI
produkowanych
przez
niqwynobwze|aznych,skadajqcy
si z
powtnzonego
inicjaunazwiska
jej
waciciela'Pienwszalitera imienia Piet zestawjona
z cza?nym kwadratem
(sowo
',zwart''
znaczy
po
hoIendersku,'czarny',)staje si znakiem'
ktry
trud-
no zapomnie'Typosygnet
dIa
witraysty,
opracowany
przez
HerbentaBayer.a,
PIETZWART:
Znak aulorskl
(sygnet
typogratlczny)
HERBERT BAYER:
sygnet typogralIczny
d!a wiIraysly
lt2
fl3
7-
I
__-l
LIST FIRMOTIYY'
Nagoweklistowy
jest jednym
z podstawowychzamwien,
jakie
otr.zymujeska-
dacz drukow akcydensowych,i z tej racji zasugujena obszerne omwienie,
obecnie wikszoc
papierW
IistowychdIa firm nadal
jeszcze produkowana
jest
w nznonodnychformach i rozmianach.Ponwnanie ilocipapierw listo-
wychw danymfonmacieuzywanychw dzisiejszejkonespondencjihandlowejpo-
kazuje,ewikszocz nich ma dawnyformat kwarto,czc,'formaty wtasne'',
a
niewieIka
reSzta fonmat DIN. Brak
norm
dotyczqcychformatow uzasadnia
w przeszoci
takq rnor.odnoc'
List to nie tyIko najwaniejszenar.zdziekomunIkacji handIowej'Czsto za.
wiera on takeinformacje o cenach, umowach iustaIeniach' ktre
powodujq'
e konieczne
jest
poniejsze
odszukiWanie
Iistu w
segregatorze,do
ktorego
tnafia po udzieIeniuodpowiedzi,W ten sposob staje si on czciqwikszej
caoci-korespondencji' Bez
pnzeStrze9aniapewnych
zaSad tnudnonad niq
zapanowac'7e wzg|duna
duze
ronice
Szerokoci
i wysokocijednoczesne
stosowanie dawnego formatu kwarto i rozmaitych formatow specjalnych,do
ktrych
(po probie
unzdowejStandaryzacji)doQczy
<D
ilE|
!3
nz
n:
ir
o<
gn
e!
:t
z
oo
<D
6O
{
t-
on
:;
:"F
takestary format folio'
utnudnia'
je|i
nie uniemozliwia'odnaIezieniewaciwego
pisma.
Zasadniczym
warunkiemwtaciwegoksztatowaniakorespondencji
byozatem
ustaIenieujednoIiconegofonmatu.Format taki zostatokre|onyprzez Komitet
Normalizacji w normie 476, I tak,dla listu firmowego odpowiedni
jest
format
x;
!O
:!
;q
3t
-D
;:
lo
Dg
z
{E
t*
!1 D
:D
;o
i
{g
!i-
=z
r9
(21ox297
mm)
-
wielkoc
porczna
i
pnzyjemna'
Urzdy
juz
od
jakiego
czasu Wp|.oWadzajq
^4
go w miejsce dawnegofonmatufoIio
jako
format
oboWiQ-
zujqcy w Niemczech; coraz czciejstosujq go takeprzedsibiorstwa'a na-
wet osoby
prywatne.
Jest on nieco wyszyniz dawny format kwarto, a
jego
szeroko
jest
taka
sama
jak
formatu folio' Monago
bandzo
wygodnie
ar.chi-
wizowac w segregatorach stanegotypu.
Papier IistowytworzonyZgodniez nowymi zasadami typograficzny.i
przez
Theo van
Doesburga
prezentujemyjako pr.zykad
dr.ukunieznormaIizowanego
(jest w starym formacie kwarto),ale poza tym zgodnegoz duchem
czasu, Gdy
go
tworZono'fonmatznonmaIizowanynie by
jeszcze
w ogoIeznany,a Fr.ancja'
miejsce
pojawienia
si
papieru
Iistowego'do tej
pory
nie doqczya
jeszcze
do
tych panstw
europejskich'
ktre wprowadziynowy
system
formatow.
Zapewne
I
paplep
llstowv
(nieznormalizowany)
.
Mo|iwo
THEO vAN DOESBURG:
Firmowy
zamieszczeniaW nastpnychrozdzialachreprodukciikart no|m zawdziczamyycz|iwoci
NiemieckiegoKomitetuNormalizacji
(DlN)
Miarodaine
jest
aktualnewydanienorm DlN, ktore mozna za-
mawiaza porednictwemwydawnictwaBeuthl
Ber|inS14 Dresdene| StraBe 97'
W tym samym wydawnictwieukazaasi takeksiQeczka
'Formate
und Vordnucke''(Formaty i druki),
ktora
jest
cennymufupeinieniemspisu norm
(cena
1'20M) Pod wzgldemtypograficznym
jest
to zresz-
t
pozycja
zadZiwiaico
marnei jakoci;
naleywrcz
przeStrzecprzed
na|adowaniemzamieszczonych
tam przyk|adowlistow znofmaIifowanych oba le ZaStrzeenianie przekre|aj
iednak
jei
pozostaych'
crysto
praktycznych
walorow,
It5
ll4
o
t
takei w przyszocibdzie si
jeszcze
zdarza,ez jakichuzasadnionych
powodow
bdqzamawiane
papieny
Iistowenieznormalizowane
pod
wzg|dem
ukaduinfonmacji.DIategoteZ zapfezentowanie
ich
jest
chyba celowe'
We wszystkich nowych reaIizacjach naIeaoby
Lisl lirmowy
Formal A4
(2lOx297l
jednak
bezwarunkowoStoSo-
wac for.mat
A4.
Ma
on tzaIet'e
pasuje
wymianamido wikszociaktuaInych
dnukw,czasopism itp'' ktne
coraz czciejwychodzq waniew tym forma-
cie i z ktrymi,
jak
wiadomo' list firmowy
jest
czsto wysyany'Trudno
jest
te
uzasadnictez'estaneformaty sq |epszeCzyw?czadniejszeninoWe.
Je|ifonmat
o Wymianach21ox297 mm wydaje si komuza durydla ljstu
pnywatnego(co rownie
jest
tnudne
do zrozumienia)'niech uywaformatu A5
(14A><21O
Kod archiwum'
Fir.ma
Produkty llustracie itd
<-2G-;
Adres pocztowynadawcy
-1
Telegraf
Telefon Godz pracy Banki
- ---t
mm),w pionie lub poziomie,
I
I
Adnolacle o reiestfacii
i dekretacti
pisma
Ad.es pocztowyodbiorcy
Podzia arkusza
papieru
listowego
zgodnGgo z normami DlN
Poza samym formatem znormaIizowane
jest
takze rozmieszczenie
staych
eIementowwszystkich Iistow'np.wielko
pola pr'zewidzianego
na nagowek
firmowy.
Informacjena temat tych wszystkich nonmzawiera karta normy
DIN 676, kto-
rej neprodukc1
zamieszczamy na koIelnychstronach.
Znorma|izow
ane
zostaynastpujqce
eIementy:
'l'
PoIe adresowe- po lewej stronie,poniewapo
donozeniuIistudo adnesa-
ta nie bdzie
juz
potrzebnei moze znajdowacsi w miejscu
stosunkowonie-
korzystnym,czyli
po
stnoniespiciaWsegregatorze.
2' Po|ena
adnotacjeo
r.ejestracjipjsma
idekretacji
(na
pieczqtkpotwierdza.
jqcq
wpyniciepisma ltp')- na tej
samej wysokoci,
po pnawej
stronie.To
poIe
odgrywawaniejszro| nipole adr.esowe,powinno
si
je
bez tr.udu
odszukiwai odczytywac,dIategoteznajdujesi bIiskozewntnznegopna-
wego marglnesu.
3' KoIejno
l.
----toc
-
Wasz
znak
Dala
Waszo Dlsmo z dnla
lla3z znak
l;.ilil.^"I
Dolyczy
.
Inst.ukcjedotyczce
nadfuku
-$_.
I
|
1. Linie tyIko
markui oddzielenie
poszcze9|nychpo|;
na
waciwym
arkuszu, za
pomoc cienkich Iinii.nafonikw.
pUnktw
itp',naIey
l .
zaznaczaly|ko margines
na Wpicie
[w
miar mo|iwoci
takena
znak | .
i
pasowa-
odwrocie'wtedyz
praWej
s't191y)1
znaki ko ca. zamywania
!::"T:::
]
3'
TyIkopozycje podkrelonepowinnyby wydrukowanedosownieIub
w zbIionei
fo.mie' PozostaIemaj lunkci
iedynie
objaniaiqcQ.
:
4 W
wierszu p.zeznaczonymna dane pocztowei firmowe
[telelon,
ban-
j
ki) monaopuszczac
poszczeglnepozycjeIubdodawacinne
'
5 za|eca si takie Umieszczanieoznaczell
miejsc na znak]i daty pism,
]
;'#il..''
informacji:',wasz
znak'',
',wasze
pismo
z dnia'''.'naszznak'',,'data'''W porownaniuz wczeniejszymiprobami
zaIetqnormaIizacjijest
to' ze wszystkiete adnotacjepisane sq na maszynie
w
jed
nej Iinijce(pod sowamiwydnukowanymi
w
nagwku)'
Dawniej sto-
sowneinformacjenieznajdowaysiobok siebie,
jak
przewidujenorma,
Iecz
najczciej
i usytuowanieczterech.gownych
aby odpowiedniewpisy
nie
sta|y obok
nich,|ecz poniej. aby unik.
ncwieIok.otnegodokadnegouStawianiamaszyny
do pisania Z Iego
samego
powodu
nie
naleynadrukowywacroku w dacie' W pozycji
iiix. =_
'wasz
znak,'i .'naszznak,'zamieszcza si sygnatUr
akt i dyktowania
|
:
l
jedna pod
dnugq,co zmuszaodo czstego zaczynaniaod nowe-
go wiersza i wymagaona
ogodokadnegoustawianiamaSzynyza kadym
razem od nowa.obecna norma pozWaIana
bardzo Zrczne uniknicietego
problemu' poniewaz
nie ma potnzebydokadnegoustawiania
ani wysokoci
Iinijki'ani
poczqtku
adnotacji' Ponadto gotowyformularz pozwaIa
uniknqc
sytuacji,
w ktorej
te adnotacjezostanq
pnzez
nieuwag
pominiie.
4' KoIejnoc
[ciqg
dalszy na 1aslpne] st|onie)
:
Formar DIN a4 t2Ex297)
I
*
Praktyczne
jest
archiWizowanie
kofespondenciizgodniez porzqdkiemaIfabetycznym.
odstp midzydziurkamil80 mm
(wg Konwenciio szerokocimechanjzmww segnegatorach)
Lisl.y-polowkiw formacie A5
patrz
DIN 677
Kope.ty palrr DIN 678 Kopertyz okienkiem
patrz
DIN 680
iumiejscowienie
danych firmowych
(adresu pocztoWego
nadaw-
cy' kodu adresu teIegraficznego.teIefonu'godzin urzdowania'
infor.macji
opracowane
przez
BranowqKomisi ds Biur
przy Komis]iAdministracjiGospodarczei
(AWV)
Cig da|szy
na
s 2
|g24
tt6
Stfona 2
bankowych itp'). B,demwikszocidawnych,,artyStycznych''papierd\,v
Iistowych
jeSt
to,ze
przejrzystoc
i
pr.ecyzj
informacji
poWicono
W nich
na rzecz,,antystycznej
fonmy".
Na wielu starych
papierach listowych dane
finmowe zajmuiq wiele dugichWienszy;poSZczegoInegrupy infonmacli SQ
zazwyCzajnieWyStarcZajqcood siebie oddzieIonei znalezienie
potnzebnej
akUratinformacjiWymagaczSto
przeczytania
Wszystkichwierszy.
Na
znor-
maIizowanychpapierach Iistowychte infor"macje
List tirmowy
Formaf
DIN
676.
A4 (2lOx29Z,
tworzqgrupy |oZmieszczo-
ne W Sposb pnZejrZyStyWokrelonych miejscach' ZaIetqnor"my
jes1
take
Sprecyzowanieich koIejnoci'
5. Margines na WpiCiedo segregatorao Szenokoci
minimum
20
mm' W wie|u
Iistachstar.egotypUten mangineS
jest
pomijany'Monato chyba tumaczyc
nieWiadomym
Mg
Dala
*20+:
Finma
Dolyczy
Adiesat
6 Jelimieisce wysaniajest
|fne od ac]|esu
siedziby finmy to za'
miast pozycji
''data'
monawydrukowamiejsce
wysiania
7
Pozycja
,,doIyczy"
trwaniem W minionel epoCe'W ktnej listy nie byy
jeszcze,
jak
dzi'Systematycznie
porzqdkowane
i anchiWizowane.
W pienwszej
chwili
niezapisanyunormalizowanypapier lisiowynierzadkospra-
Wia WraZenie' e nie pozostao W nim zbyt duo miejsca na ko|esponden-
cj' Jest to zudzenieWyWoaneumiejscowieniem Iinijkiz informacjami,,wasz
znak''
itd' Najczciej
Zapominamy'
ze
adreS
odbioncy znajdzie si na d tym
Wierszem; miejSce pozoState na waciwqkorespondencj
jest
Wic naWet
WikSzeniw wieIudawnychpapierach Iistowych'
i
dane o .odzaju pisma (np.potwjerdzenie
rlece-
nia) naIeyumieszczac
z Iewejstrony powyej
tekstu' za|czniki,
Iist pozostaych
adresatow.sposb
dorczenia
(np'
',po|econy')
umieszcza
si
pod
tekstem z Iewej
strony, natomiast podpis po
prawej,
8 Praktyczne
iest
dziurkoWaniearkuszy w {azieprodukcji'
dziki
cze-
mu zbdnejest
zaznaczaniemiejsca pasowania
dziurkacza'
9 Na manginesie
na wpiciemona
Umiecic
inlormacjeprodukcy;ne
(wysokoc
nakadu,data pfodUkcji]'gramatur.
pol" nu
kont.u"yg-
na1itp'
l0
Znak'zamywan'amUsf
byc Jmieszczane tyIkowiedy'
9c]y
lIsl
]esI
wysylanyw kopercie
z okienkiem
11 Na nastpnychstronach Iistu
naIeykoniecznieprzestrzeoac
ko-
Iejnoci danych,rownie
Wtedygdy uywa
si stron bez iadnych
nadrukow'P.zy
SporZqdzani!drukUlistoWego
monaopucipozy-
cje
',fJrrna ',dotycfy''
Opracowanie lypograliczne
papieru
lirmowego zgodnego z DIN
Zadaniem drukarzy
jest
teraz znalezienie takiej formy typograficznej,ktora
W
peniodpowiada
normie ijednoczenieSpnaWiahanmonijnewraZenie'
obowiqzkowy mangineS na Wpicie do segregatora na
Iewym
bnzegunie-
mal automatycznie wymuSza fonm aSymet|ycznQ.Byobywaciwieabsun-
daIne,gdyby z chci uZySkaniafor.mysymetrycZnej powtorzy
go
po praWej
Stronie,
gdzie
byby
j6dynie
ozdobnikiem' Po co uknywa specyficzne cecliy
papienuIistowego?|Przeciez gdy w Iewymmanginesiewytnie
si dwie dziunki,
to symetria itak zostanie zahurzona
(nie
mwiqc
ju
o tym, e nikt poza pa-
noma snobami nie
pisze
Samego Iistu symetnycZnie;
ponadto przy
skadaniu
nag,oWkW
i.,adresat','mona
tedodainne'
]2 Specja|ista
od
rek|amy
i a|tysta majq penq
swobod poza pfze-
strzeganiem
zasady2. i 11
papienow
Iistowychstanegotypu z neguyzapomina si o tym, e
odbjorca otrZymuje
Iist w postaci zapisanej'
sygnoWanej
i
ztozonej'
i epowi-
nien on byc pikny'jakocaol)'
Mar.ginesuna wpicie do segregatora nie
powinno
si zaznaczac cenkq|iniq
ani w
jakikoIwiek
inny spoSob'NaIezy
pozoStaWicgo
bez adnychznakw i noz-
pocZyna
skiadan.e
wierszy
tek51u od
jego
prawego
br.zeguDokadniena tej
gnanicy' ktra
jest
WyZnacZonap|zez poczQteknadrukowanych wier"szy'po-
winno Si takenozpoczynacpisanie na maSZynie.Je|itego pnzestnzegamy.
to na lewym br.zegu
gotowego
Iistu
powstaje przyjemnie
wiecqcy biaypas
-li
c
ZK
r18
fl9
[ Pobierz całość w formacie PDF ]