Janusz Bohdanowicz-6-Brygada-Tońki-Konara AK Okręg Wileński, Armia Krajowa , Narodowe Siły Zbrojne i ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej
Środowisko Wileńskie w Warszawie
Janusz Bohdanowicz
6. B R Y G A D A
T O Ń K I - K O N A R A
A R M I A K R A J O W A
O K R Ę G W I L E Ń S K I
Wydanie II
Warszawa 2008 r.
Opracował : Janusz Bohdanowicz „Czortek”
Materiały opisowe , portrety oraz fotografie
z archiwum własnego.
Adres kontaktowy. Janusz Bohdanowicz
02-647 Warszawa ul. Bachmacka Nr 4 m 66
Tel. 22-854-05-23, kom. 662 -249-166
E-mail:
janusz40@poczta.onet.pl
Spis treści.
1. Historia Brygady. Oprac. Henryk Piskunowicz.
2. Organizacja Brygady.
3. Kalendarium działań bojowych.
4. Życiorysy Komendantów.
5. Fotografie.
1. Historia Brygady.
W sierpniu 1943 r. Komenda Okręgu Wileńskiego w ramach Kedywu
powzięła decyzję utworzenie czwartego w kolejności oddziału partyzanckiego, z
przydzieleniem mu terenu działania w podinspektoracie Puszcza Rudnicka. Na
dowódcę wyznaczono zdekonspirowanego w Wilnie Komendanta Kedywu
Komendy Okręgu, por. Adama Boryczkę „Bronę”, „Tońka”, wcześniej dowódcę
ośrodka V odcinka „Wachlarza”. Od jego pseudonimu została nazwa oddziału.
W dniu 23 sierpnia 1943 r. siedmio osobowy oddział „Brony” rozpoczął
swoją działalność. W pierwszej fazie istnienia najważniejszą dla niego rzeczą
było okrzepnięcie i utrzymanie się w terenie. Miał przeciwko sobie nie tylko siły
policyjno – wojskowe okupanta. Poważne zagrożenie stanowiła partyzantka
sowiecka w Puszczy Rudnickiej. Dlatego też na pewien okres zastosował
formę kamuflażu i na zewnątrz upodobnił się do niej. W kilka tygodni później
oficjalnie ujawnił przynależność do Armii Krajowej, występując już otwarcie
pod barwami narodowymi, jako oddział partyzancki Wojska Polskiego. Do
końca 1943 r. osiągnął stan liczebny plutonu.
Oddział Partyzancki „Brony” działając w Puszczy Rudnickiej otrzymał
zadanie rozpracowania mostu kolejowego na rzece Uła i opracowania planu jego
zniszczenia. We wrześniu i październiku 1943 r. stoczył walki z policją litewską
i łotewską koło Śliżun, w Rudni i Popiszkach. Razem z Oddziałem Bazy
Kedywu ppor. Andrzeja Święcickiego „Frycza” dokonał wypadu na magazyn
bomb koło Jaszun.
Nawiązanie współpracy z Oddziałem Partyzanckim por. Gracjana Fróga
„Szczerbca” zaowocowało kilkoma większymi akcjami zaczepnymi w rejonie
podwileńskim. W opanowanych miejscowościach Turgiele, Rudomino i
Polany rozbrojono posterunki policji litewskiej i zniszczono urzędy gminne.
Sprawdzianem ich dojrzałości i zarazem wartości bojowej była zwycięska walka
wspólnie z 3. Brygadą „Szczerbca” w styczniu 1944 r. pod Mikuliszkami z
niemiecko -litewskim oddziałem policji.
Dotychczasowe zasługi bojowe Oddziału zostały ocenione przez
Komendę Okręgu Wileńskiego. Wyrazem tego było przyznanie jemu miana 6.
Brygady Partyzanckiej Armii Krajowej.
W dniu 20 marca 1944 r. do 6. Brygady włączono Oddział Partyzancki
„Błyskawica” pod dowództwem ppor. Piotra Słoniny „Piotr”. Wynika to z
faktu, że Komenda Okręgu nie chciała dłużej akceptować jego politycznych
związków z ruchem narodowym.
W ślad za tym przeprowadzono zmianę personalną na stanowisku
dowódcy Brygady. Na miejsce por. „Tońka” desygnowano byłego Kierownika
Wileńskiego Ośrodka Wywiadowczego Oddziału II Komendy Głównej mjr
Franciszka Koprowskiego „Konara”.
W pierwszej połowie 1944 r. 6. Brygada Partyzancka przeszła daleko
idącą ewolucję organizacyjną. Z niewielkiego Oddziału przekształciła się w
silną jednostkę partyzancką, składającą się ze sztabu, zwiadu konnego, 3-ch
kompanii piechoty, kompanii szkolnej i służb pomocniczych. Pod bronią
znajdowało się ok. 750 żołnierzy.
Okres do Akcji „Ostra Brama” charakteryzował się nasileniem
działalności bojowej 6. Brygady przeciwko siłom policyjno- wojskowym
okupantów.
W miesiącu marcu i kwietniu dokonano napadu na niemiecki magazyn
uzbrojenia w Bękartach, zaatakowano punkty oparcia policji, Wermachtu i
TODT w Kiejdziach, Szumsku, Miednikach Królewskich, Ostrowcu Szumskim,
Korzyści i Wornianach, rozbrojono załogę obozu jeńców w Osiennikach
Wielkich i rozbito oddział partyzantów sowieckich w Potokach.
W czerwcu 1944 przeprowadzono następujące akcje zbrojne: rozbrojono
posterunek policji niemieckiej w Koleśnikach, stoczono walkę pod Koniawą z
litewskim batalionem policji, rozbito pod Koleśnikami niemiecko -litewski
oddział policji, walkę z partyzantką sowiecką pod Korsakami, zasadzkę na
grupy Luftwaffe pod Raduniem oraz zdobycie punktu oparcia straży granicznej
w Kaszetach.
W opracowanym planie Akcji „Ostra Brana” 6. Brygada miała być jak
odwód oddziałów wileńskich i nowogródzkich atakujących miasto Wilno, ze
strony południowo-wschodniej. Przyśpieszenie terminu natarcia spowodowało,
że 6. Brygada znajdująca się w okolicach Ejszyszek nie zdążyła dotrzeć na czas
na wyznaczone miejsce koncentracji. W trakcie przemieszczania się pod Wilno
miała kilka starć i potyczek z wycofującymi się oddziałami niemieckimi.
7 lipca 1944 r. pod Szwajcarami zmusiła do złożenia broni kompanię
Wermachtu, która konwojowała około 3 tysięcy jeńców wojennych z
ewakuowanego stalagu 352. w Mińsku.
Po zakończeniu walk o Wilno 6. Brygada kwaterowała w
Wołkorabiszkach i sąsiadujących miejscowościach. 17 lipca 1944 r. dotarła tutaj
wiadomość o aresztowaniu przez NKWD w Boguszach 29 dowódców i
oficerów sztabowych oddziałów wileńskich i nowogródzkich. W tej grupie także
znajdował się dowódca Brygady „Konar”. Na wiadomość o powyższym
wydarzeniu 6. Brygada pod dowództwem por. „Tońka” podjęła razem z innymi
oddziałami polowymi Armii Krajowej marsz do Puszczy Rudnickiej. Po
dotarciu do tego masywu leśnego znalazły się one w trudnym położeniu,
osaczone przez wojska pograniczne NKWD. W tej sytuacji 18 lipca 1944 r. ppłk
dypl. Zygmunt Blumski „Strychański” na zwołanej odprawie kadry dowódczej
zarządził rozwiązanie Oddziałów.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]