Jaskova Windows i Word, KNIGI, książki 1700 autorów, KSIĄŻKI, naukowe02wrzesień2003, tyfloinformatyka
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Modu� 4 - Podr�cznik WindowsLudmila Jaskova, Zuzana KubincovaWst�pNie ulega w�tpliwo�ci, �e w okresie ostatnich kilku lat system operacyjny Windows sta� si� systemem powszechnie u�ywanym w wi�kszo�ci biur, firm, przedsi�biorstw i szk�. Jest to niemal standardowy system dla komputer�w osobistych na ca�ym �wiecie, a programy DOS'owe s� u�ywane w coraz mniejszym stopniu. Dlatego te� bardzo istotne jest, aby Windows sta� si� dost�pny dla os�b niewidomych i niedowidz�cych, po to, by da� im do r�k nowe mo�liwo�ci kszta�cenia i zatrudnienia. Bez dost�pu do Windows niejeden niewidomy czy s�abowidz�cy pracownik mo�e wkr�tce utraci� swoje zatrudnienie, a mo�liwo�ci kszta�cenia tych os�b b�d� w istotny spos�b ograniczone.Przej�cie do Windows jest konieczne, ale dla os�b niewidomych - nie�atwe. Niemo�liwe jest dla niewidomego u�ytkownika komputera nauczenie si� Windows na og�lnodost�pnym kursie czy z normalnych podr�cznik�w i poradnik�w, gdy� wiele czynno�ci opisanych jest tam na przyk�ad tak: "Je�li chcesz... kliknij przycisk...".Istniej� r�wnie� specjalne podr�czniki dla niewidomych, gdzie poszczeg�lne dzia�ania opisane s� krok po kroku. Podr�czniki te s� bardzo przydatne i nadaj� si� sczeg�lnie dobrze do samodzielnej nauki. Natomiast ci�gle jeszcze brakuje podr�cznik�w dla widz�cych nauczycieli niewidomych dzieci. W�a�nie dlatego postanowili�my napisa� t� ksi��k� - podr�cznik metodyczny, m�wi�cy o tym, jak naucza� niewidomego u�ytkownika korzystania z Windows i niekt�rych przydatnych aplikacji, jak MS Word czy MS Excel.W okresie minionych dw�ch lat przygotowali�my i poprowadzili�my kilka kurs�w dla niewidomych i dla nauczycieli niewidomych. Chcieliby�my podzieli� si� zdobytymi podczas tych kurs�w do�wiadczeniami z nauczycielami informatyki ze szk�, kszta�c�cych dzieci widz�ce, w kt�rych ucz� si� r�wnie� dzieci niewidome. Ksi��ka przyda� mo�e si� te� instruktorom, pracuj�cym w specjalnych o�rodkach komputerowych dla kursant�w z wadami wzroku, nie zawiera ona jednak�e wystarczaj�cej informacji dla specjalist�w w zakresie pedagogiki specjalnej, nie zajmuj�cych si� komputerami i nie orientuj�cych si�, jak u�ywa� oprogramowania, o kt�rym tu wspomnieli�my (Windows, Word, Excel).Niniejsza ksi��ka nie jest ani podr�cznikiem u�ytkownika, ani podr�cznikiem do nauki Windows - to podr�cznik dla nauczycieli. Czytelnik znajdzie tu informacj� o tym, w jaki spos�b przygotowa� program szkolenia dla niewidomych uczni�w - informacje o tre�ciach i wymaganym czasie, zalecenia odno�nie specjalnego sprz�tu i oprogramowania, informacje o materia�ach do uczenia si�, �wiczenia, optymalne ustawienia �rodowiska, znane problemy i jak ich unika�. Podczas naszych kurs�w korzystali�my z podr�cznik�w, napisanych przez Sar� Morley (3, 4), podr�cznik�w z Wydzia�u ds. Niewidomych Stanu Iowa (2) oraz e strony www firmy Henter-Joyce (1). Sugerujemy zapoznanie si� z nimi, gdy� s� to doskona�e podr�czniki, zawieraj�ce szczeg�owe instrukcje i wypuk�e obrazy istotnych obiekt�w, i sytuacji na ekranie. Obrazy takie dopomog� waszym uczniom w rozumieniu znaczenia i funkcji poszczeg�lnych obiekt�w.Najskuteczniejszym sposobem uczenia si� jest uczenie si� aktywne, tote� zalecamy nauczanie uczni�w w ten spos�b, �e podczas szkolenia zasiadaj� oni przy komputerach. Nauczanie niewidomych u�ytkownik�w komputer�w jest niemo�liwe, je�li jest jeden nauczyciel w klasie, w kt�rej znajduje si� wiele komputer�w, poniewa� uczniowie nie s� w stanie nad��a� za poleceniami nauczyciela i wypr�bowywa� omawianych procedur, a nauczyciel nie jest w stanie kontrolowa� czy ucze� nad��a za pozosta�ymi, i to wszystko r�wnocze�nie. Najlepszym sposobem jest poda� najpierw wyja�nienie czy om�wi� dan� procedur�, a nast�pnie pozwoli� u�ytkownikowi wypr�bowa� omawian� procedur�. Nieprawdopodobne jest, i� wszyscy uczniowie wypr�buj� dan� procedur� r�wnocze�nie i bardzo cz�sto jest tak, �e niekt�rzy b�d� znudzeni, musz�c czeka� na innych, inni natomiast zupe�nie si� zgubi�, nie nad��aj�c za tamtymi. Sytuacj� optymaln� jest jeden komputer na jednego ucznia i jednego nauczyciela, jednak�e nie zawsze jest to mo�liwe. Nie powinno by� wi�cej, ani�eli dw�ch uczni�w przy jednym komputerze i z jednym nauczycielem.Niewidomy u�ytkownik mo�e korzysta� z komputera, je�li jest on wyposa�ony w monitor brajlowski lub syntezator mowy b�d� kart� muzyczn� oraz program typu Screen Reader (program do obs�ugi syntezator�w mowy). Monitor brajlowski to urz�dzenie do�� kosztowne, natomiast karta muzyczna znajduje si� ju� niemal w ka�dym komputerze. Podczas naszych kurs�w korzystali�my z komputer�w z kartami muzycznymi (lub syntezatorami mowy Apollo) i oprogramowaniem JFW do sterowania syntez� mowy, zawieraj�cym oprogramowanie "Eloquence for JFW" (syntezator mowy, generuj�ce mow� syntetyczn� w siedmiu j�zykach), a tak�e system generowania mowy o nazwie Microsoft Text-to-Speech Engine..Istniej� i inne Screen Readery, kt�re by� mo�e oka�� si� dla naszego czytelnika bardziej przydatne. Informacj� o nich mo�na znale�� w Module 4B niniejszej ksi��ki. Je�li u�ytkownik korzysta z innego Screen Readera, proponujemy zast�pi� wszystkie kombinacje klawiszowe programu JAWS odpowiednimi komendami u�ywanego Screen Readera. Komendy JAWS to przewa�nie kombinacje klawisza Insert z jakim� innym klawiszem lub klawiszami.Oto co powiedzia� nam m�ody niewidomy u�ytkownik komputera na temat pracy w Windows:"Rozpoczn� od por�wnania DOS i Windows. Moim zdaniem praca w Windows jest wygodniejsza, - jednak z drugiej strony - ka�da operacja wymaga wi�cej czasu, ni� to by�o w DOS'ie. W DOS'ie mo�na by�o pisa� komendy z odpowiednimi parametrami, natomiast w Windows trzeba ustawia� wi�kszo�� w�a�ciwo�ci poprzez r�ne menu. W wielu wypadkach mo�na tu skorzysta� z klawiszy gor�cych, ale nie zawsze. Zdarza si�, �e s� problemy z mow�. Je�li chodzi o programy pracuj�ce w trybie tekstowym - jak w DOS'ie - nie by�o problem�w w og�le. Teraz to ju� w�a�ciwie musz� korzysta� z Windows, bo i tak nie ma potrzebnych i ciekawych program�w, dzia�aj�cych w DOS'ie. No i jest jeszcze jedna rzecz, kt�rej brak mi w DOS'ie, a kt�r� ceni� w Windows - wielozadaniowo��".I jeszcze jedna opinia:"Nie mo�emy gani� Windows za braki, jakie stwierdzamy podczas korzystania z tego systemu operacyjnego. Rezultaty pracy zale�ne s� od programu, steruj�cego mow� syntetyczn�, poniewa� prawie wszystkie programy, obs�ugiwane przez posiadany przez nas Screen Reader mo�na obs�ugiwa� bez problem�w".Niniejszy modu� tego podr�cznika sk�ada si� z trzech cz�ci - "Windows 95 z JFW 3.3", "Word 97 z JFW 3.3" i "Excel 97 z JFW 3.3". W ka�dej z tych cz�ci znajdzie czytelnik informacj� o optymalnych dla niewidomego u�ytkownika ustawieniach �rodowiska, om�wienie podstawowych poj�� i czynno�ci, a tak�e liczne przyk�ady. Wyja�nienia podane s� w takiej kolejno�ci, w jakiej podawane by�y w czasie prowadzonych przez nas kurs�w. Na ko�cu poszczeg�lnych cz�ci zwracamy uwag� na znane problemy i wskazujemy mo�liwe ich rozwi�zania. Zwracamy uwag�, �e na niekt�re z naszych uwag mo�e mie� wp�yw rodzaj u�ywanego Screen Readera, aplikacji Windows i konfiguracja u�ywanych przez nas komputer�w, tote� mog� one nie mie� odniesienia do warunk�w, w jakich przyjdzie pracowa� czytelnikowi. Kolejn� istotn� kwesti� jest fakt, �e nasze kursy organizowane by�y dla starszych uczni�w i os�b doros�ych, dlatego nauczyciel, ucz�cy uczni�w m�odszych winien dokona� odpowiednich modyfikacji.Z organizacyjnego punktu widzenia sugerujemy, �eby skorzysta� z nast�puj�cej struktury kurs�w:Napocz�tku najefektywniej jest przeprowadzi� dwa intensywne kursy na nast�puj�ce tematy:1. Podstawy Windows i MS Word.2. Zaawansowane elementy Windows oraz MS Excel.Ka�dy z tych kurs�w winien mie� po ok. dwadzie�cia godzin (dwa i p� dnia lub pi�� dni po p� dnia). Po ka�dym kursie zalecane jest organizowanie wyk�ad�w (po dwie godziny dwa razy w tygodniu) dla u�ytkownik�w, korzystaj�cych ju� z program�w komputerowych w pracy, szkole czy w domu. Pomi�dzy obu wspomnianymi wy�ej kursami intensywnymiwinna by� co najmniej dwutygodniowa przerwa.Ka�dy kurs dzieli si� na pi�� sesji. Najpierw trzeba wyja�ni� przydatno�� i og�ln� koncepcj� oprogramowania (Windows 95, Worda, Excela) oraz podstawowe elementyjego �rodowiska (Pulpit, okno,menu aplikacji, najcz�ciej u�ywane okna dialogowe itd.), nast�pnie prze�wiczy� orientacj� na pulpicie (w oknie) i na koniec prze�wiczy� wykonywanie poszczeg�lnych czynno�ci. �wiczenia i zadania do wykonania samodzielnie r�wnie� stanowi� istotny element ka�dej sesji, podobnie jak powt�rzenie materia�u, nauczonego podczas poprzedniej sesji.Nale�y zdawa� sobie spraw� z faktu, �e ka�dy ucze� wymaga innego czasu na nauczenie si� materia�u. �atwiej jest pracowa� w Windows tym, kt�rzy ju� u�ywali podobnego rodzaju aplikacji w DOS'ie, ni� tym, kt�rzy nigdy przedtem nie korzystali z komputera. O wiele �atwiej jest nauczy� si� korzystania z kolejnej aplikacji Windows, ni� zacz�� pracowa� w Windows po raz pierwszy.Ogromn� zalet� Windows jest fakt, �e windowsowe aplikacje wykorzystuj� wsp�lny interfejs u�ytkownika, tak wi�c najtrudniej jest opanowa� pierwsz� aplikacj� Windows, a potem u�ywanie kolejnych program�w jest ju� �atwiejsze. �atwiej jest naucza� uczni�w, kt�rzy cz�sto korzystaj� z komputera, ni�osoby, kt�re maj� dost�p do komputera jedynie od czasu do czasu.Pragniemy na koniec podzi�kowa� serdecznie Panu Branislavowi ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]